Blogs
What's New Trending
Türkiye’de yangın merdiveni yapımı ve yönetmeliği
Türkiye’de yangın merdivenleri, 2009 yılında yürürlüğe giren Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve ilgili güncellemelerine göre tasarlanmak zorundadır. Aşağıda yangın merdiveni yapımında yasal zorunluluklar, mühendislik kriterleri, malzeme seçimi ve uygulama hataları gibi tüm kritik konuları detaylı olarak bulacaksınız:
🔥 1. Hangi Binalarda Yangın Merdiveni Zorunludur?
Yönetmeliğe göre yangın merdiveni şu binalarda zorunludur:
- 5 kat ve üzeri konutlar
- Otel, yurt, hastane gibi toplu kullanım alanları
- 50’den fazla kişinin aynı anda bulunduğu binalar
- Kamu binaları ve alışveriş merkezleri
- Endüstriyel tesisler
📐 2. Teknik ve Yapısal Gereklilikler
✅ Merdiven Tipi
İki ana tip vardır:
- Dairesel (spiral) yangın merdiveni:
Yalnızca 4 kata kadar olan binalarda ve geçici çözümlerde kullanılabilir. Yönetmelikte sınırlandırılmıştır. - Z tipi (düz kollu) yangın merdiveni:
Yönetmeliğe en uygun tiptir. Özellikle 5 kat ve üzeri yapılarda tercih edilir.
📏 3. Boyutlandırma ve Ölçüler
| Unsur | Yönetmelik Standardı |
|---|---|
| Merdiven genişliği | En az 120 cm (2 yönlü kaçış için) |
| Basamak yüksekliği (riser) | Maks. 17.5 cm |
| Basamak derinliği (step tread) | Min. 25 cm |
| Tırabzan yüksekliği | 90-120 cm arası |
| Kapı genişliği (yangın çıkış kapısı) | Min. 90 cm |
| Katlar arası mesafe (katsayısı) | Genellikle 3.20 – 3.50 m arası kabul edilir |
🧱 4. Yapı Malzemesi ve Dayanıklılık
- Malzeme: Genellikle çelik konstrüksiyon kullanılır. Galvaniz kaplı veya yangına dayanıklı boya ile kaplanmış olmalı.
- Yangına dayanıklılık süresi: En az 90 dakika yangına dayanıklı olmalı.
- Kaymaz basamak kaplaması önerilir (özellikle dış mekânlarda).
🚪 5. Yangın Kapıları
- Kendiliğinden kapanan sistem olmalı (spring closer).
- Duman sızdırmaz fitil içermeli.
- Kapılar dışa doğru açılmalı (kaçış yönüne).
- EN 1634-1 veya TS EN 13501-2 belgeli olmalıdır.
🛑 6. Sık Yapılan Hatalar
- Spiral merdivenin yüksek katlı binalarda kullanılması
- Basamak yüksekliklerinin standart dışı olması
- Yetersiz genişlik (80-90 cm gibi) bırakılması
- Merdivenin çıkış kapısının kilitli bırakılması (yasaktır!)
- Merdivenlerin depo, eşya yığıntısı için kullanılması
- Ucunun zemine ulaşmaması veya çıkış alanının kapatılması
💡 7. Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar
| Konu | Açıklama |
|---|---|
| Aydınlatma | Acil durumlarda çalışacak acil aydınlatma sistemi zorunludur. |
| Duman tahliyesi | Merdiven kovası içinde duman tahliye sistemi olmalıdır. |
| Uygulama ruhsatı | İlgili belediyeden proje onayı ve uygulama izni alınmalıdır. |
| Bakım | Yılda en az 1 kez kontrol edilmeli ve gerekirse yenilenmelidir. |
| Yangın çıkış planı | Binada yangın yönlendirme levhaları ve kat tahliye planları asılmalıdır. |
🧰 8. Kimler Yapabilir?
- İnşaat ve makine mühendisleri gözetiminde proje çizilmelidir.
- Uygulama, TSE belgeli, deneyimli çelik yapı firmaları tarafından yapılmalı.
- Belediyeye uygulama ruhsatı ve iskan başvurusuyla birlikte teslim edilmelidir.
📜 9. Yasal Dayanaklar
- Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (2009)
- İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik
- TS EN 1991-1-2, TS EN 1993, ve TS EN 13501 serisi standartlar
- İtfaiye raporu gereklilikleri
📎 10. Örnek Yangın Merdiveni Etiketleri
- “Yangın Merdiveni Bu Alanın Sürekli Açık Kalması Gereklidir”
- “Yangın Çıkışı — Kullanım Dışı Bırakılamaz”
- “Duman Tahliye Fanı Otomatik Devreye Girer”
🧾 Sonuç
Yangın merdiveni, can güvenliği açısından hayati öneme sahiptir. Her bina için “şekilsel değil işlevsel” bir kaçış yolu olması gerekir. Doğru bir uygulama için:
- Mühendislik projesi şart
- Yönetmeliğe uygun ölçüler
- Belgelendirilmiş yangına dayanıklı malzeme
- Yıl içinde düzenli bakım ve kontroller