
Beykoz’da Kaliteli Demircilik
1. Osmanlı Dönemi’nde Beykoz ve Sanayi
Beykoz, Osmanlı döneminde saraya ve İstanbul’a yakınlığı nedeniyle stratejik ve ekonomik açıdan önemli bir yerleşim birimiydi. Doğal kaynakların bolluğu (özellikle su) ve ormanlık alanlar, bölgenin çeşitli sanayi faaliyetlerine elverişli olmasını sağladı.
- Demircilik, bu dönemde özellikle küçük el aletleri, tarım aletleri ve nalbantlık ürünlerinin üretimi ile öne çıktı.
- Bölgede ayrıca top döküm atölyeleri ve silah üretimi gibi daha ağır demir işleri de zaman zaman yapıldı. Bu, özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda devlet destekli sanayi faaliyetleri kapsamında gelişti.
2. Beykoz Kundura Fabrikası ve Sanayi Kültürü
1920’lerde kurulan ve Cumhuriyet döneminin en önemli sanayi tesislerinden biri olan Beykoz Kundura Fabrikası, bölgedeki sanayi kültürünü derinleştirdi. Fabrika bünyesinde çeşitli metal işçiliği işleri de yapılıyordu.
- Bu gelişme, bölgede usta-çırak ilişkisine dayalı demircilik mesleğinin yayılmasına katkıda bulundu.
- Aynı dönemde Beykoz Çayırı çevresi ve bazı kırsal mahallelerde geleneksel demirci atölyeleri faaliyet gösterdi.
3. Geleneksel Demircilik Atölyeleri
Cumhuriyet’in ilk dönemlerinden 1980’lere kadar Beykoz’un köylerinde ve merkezinde birçok demirci ustası faaliyet göstermekteydi. Bu ustalar genellikle:
- Tarım aletleri (orak, tırpan, saban demiri),
- Kapı menteşeleri ve kilit sistemleri,
- At nalı ve nal çakma işleri,
- El yapımı bıçak ve kesici aletler üretmekteydi.
Demircilik işi genellikle baba mesleği olarak kuşaktan kuşağa geçmiştir.
4. Günümüzde Durum
Bunun yanı sıra nostaljik ve sanatsal demir işçiliği yapan ustalar da mevcuttur (örneğin ferforje işleri, dekoratif demir işçiliği vb.).
2000’li yıllardan itibaren sanayileşmenin şekil değiştirmesi ve makineleşmenin artmasıyla geleneksel demircilik gerilemiştir.
Ancak hâlâ Beykoz’un bazı mahallelerinde (özellikle Tokatköy, Riva ve Çavuşbaşı çevresinde) küçük ölçekli demircilik atölyeleri varlığını sürdürmektedir.
Beykoz demircisi Alas Metal